In ’n innoverende stap vir plant- en insekdiagnose het die Plant Disease Clinic Stellenbosch (PDC) en Bluebug Insek Diagnostiese Dienste amptelik in April 2025 saamgesmelt!  Die nuut verenigde diens sal onder die naam PDC Stellenbosch voortgaan, wat die Universiteit Stellenbosch (US) se sleutelrol in gevorderde plantsiekte- en plaagdiagnose versterk. 

Hoekom dit belangrik is 

Akkurate diagnose is van kritiese belang om duur foute in plaag- en siektebestuur te voorkom, volhoubare landbou te verseker, en plaaslike gewasgesondheid te beskerm. Met hierdie samesmelting versterk PDC Stellenbosch sy vermoë om vinnige, betroubare en omvattende diagnose te bied vir swam-, oömiseet- en bakteriese plantsiektes, myte, insekte en aalwurms. Die diens speel ook ’n sleutelrol in die monitering van opkomende bedreigings, wat bydra tot biosekuriteit en langtermyn landbouvolhoubaarheid. 

‘n Erfenis van Uitnemendheid en Groei 

Gestig in Oktober 2000 deur prof. Gustav Holz, Sonja Coertze en Lizeth Swart, het PDC Stellenbosch gegroei van ‘n nederige begin—met slegs 36 diagnostiese monsters in sy eerste jaar—tot meer as 1 000 monsters per jaar sedert 2015. Vandag sluit die span hoogs gekwalifiseerde diagnostici en tegnici, met meer as 40 jaar se gesamentlike ervaring, in. Die PDC Stellenbosch-span bestaan uit twee voltydse MSc-gekwalifiseerde diagnostici, Doré de Villiers en Elaine Basson, asook bekwame tegnici Brenda de Wee en Marchel Britz. Sonja Coertze lei die kliniek se bedrywighede, terwyl prof. Adéle McLeod kundigheid in besigheidsontwikkeling en molekulêre opsporingstegnieke bied. Die PDC gebruik verskeie metodes, insluitend visuele inspeksies, laboratoriumondersoeke en molekulêre diagnose om swam-, oömiseet- en bakteriese plantsiektes akkuraat te identifiseer. Hul dienste het onlangs uitgebrei om ook swamdodersensitiwiteits- en viroïedtoetse in te sluit. 

In September 2023 het die PDC na ’n moderne fasiliteit in die Paul van der Bijl-gebou op die Welgevallen Proefplaas geskuif, moontlik gemaak deur die Universiteit Stellenbosch (Strategiese fonds) en sleutelbedryfsvennote. Die kliniek se borge sluit in: 

• Goue Borge: Hortgro, South Africa Wine en SATI 

• Silwer Borge: VillaCrop 

• Brons Borge: Korkom, Berries ZA, ICA en Nexus 

’n Advieskomitee, gestig in 2022, lei PDC Stellenbosch se aktiwiteite en finansiële volhoubaarheid, en verseker voortdurende innovasie en bedryfsrelevansie. Komiteelede sluit in Bekker Wessels (ProCrop), Hugh Campbell (Hortgro), Anel Andrag (South Africa Wine), Albert Strever (US Departement van Wingerd- en Wynkunde), Dereck du Toit (privaat konsultant), Rudolph Geldenhuys (privaat konsultant en vorige HUB van InteliChem), Kobus Serfontein (ICA), MJ Freeborough (Fakulteitsbestuurder: AgriWetenskappe) en Cheryl Lennox (US Departement van Plantpatologie). 

Die Opkoms van Bluebug Insekdiagnostiek 

Met die erkenning van die behoefte aan ’n gespesialiseerde insekdiagnostiese diens, het prof. Pia Addison van US se Departement van Bewaringsekologie en Entomologie in 2014 die stigting van so ’n diens gelei. Danksy bedryfsbefondsing van South Africa Wine, Hortgro en SATI, het Bluebug sy kundigheid uitgebrei en dr. Caro Kapp in 2018 aangestel. Dit het hul kapasiteit vir insekte-, myt- en nematooddiagnose verhoog, insluitend knopmytanalisering vir kernvrugte en ander gewasse. Bluebug het in 2021 sy dienste uitgebrei om beide in-persoon en aanlyn werkswinkels aan te bied. 

Die Toekoms van die PDC Stellenbosch 

Met hierdie strategiese samesmelting is PDC Stellenbosch gereed om ’n eenstopdiens vir plantsiekte- en plaagdiagnose te word, met ongeëwenaarde kundigheid in plantpatologie en entomologie. Hierdie samewerking verseker die voortgesette beskerming van Suid-Afrika se landbousektor en rus boere, navorsers en bedryfskenners toe met die beste hulpmiddels om plae en siektes te bestry. 

Bly ingeskakel vir meer opdaterings soos PDC Stellenbosch die pad baan na ’n gesonder, meer volhoubare toekoms in landbou!

PDC Stellenbosch-span: Van links na regs: (voorste ry) Doré de Villiers, Sonja Coertze en Adéle McLeod. (agterste ry) Marchel Britz, Brenda de Wee, Elaine Basson, Caro Kapp en Pia Addison.

Prof Marena Manley, van die Departement Voedselwetenskap, is deur die Internasionale Raad vir Naby-infrarooi-spektroskopie (ICNIRS) as die 2025-ontvanger van die gesogte Tomas Hirschfeld-toekenning (THA) aangewys. Sy is die eerste Suid-Afrikaner om hierdie eer te ontvang. 

Die toekenning, wat deur BÜCHI gefinansier word, was op 10 Junie tydens die 22ste Internasionale Konferensie oor Naby-Infrarooi-spektroskopie-konferensie (NIR2025) in Rome, Italië, aan haar oorhandig. 

Manley, ‘n toonaangewende navorser in voedselwetenskap, het die toepassing van NIR-spektroskopie en hiperspektrale beelding aansienlik bevorder, veral in graankosnavorsing. Sy het sedert sy in 1997 by die US aangesluit het, meer as 75 nagraadse studente gelei, 135 eweknie-geëvalueerde referate laat verskyn en gehelp om die Universiteit as ‘n toonaangewende NIR-spektroskopie-navorsingsentrum in Afrika te posisioneer.  

Manley, tans ‘n volle professor in die US se Fakulteit AgriWetenskappe, het ‘n belangrike rol in die bevordering van NIR-spektroskopie en hiperspektrale beeldnavorsing gespeel. Haar baanbrekerswerk het die begrip en toepassing van hierdie tegnologieë aansienlik beïnvloed, veral in die karakterisering van heterogene graanmonsters.  

Sy het ook ‘n sleutelrol in die vestiging van Afrika se enigste vibrasiespektroskopie-eenheid gespeel wat met gevorderde hiperspektrale beeldvermoëns toegerus is. Haar pogings het nie net die US as ‘n kern vir NIR-spektroskopie-navorsing in Afrika bevorder nie, maar het ook internasionale erkenning gekry, wat in haar indrukwekkende H-indeks (maatstaf vir produktiwiteit en impak van ‘n wetenskaplike of vakkundige) van 39 (Scopus) en 47 (Google) weerspieël word. 

Manley het in verskeie leierskapsrolle binne ICNIRS gedien en dra steeds by tot die wêreldwye spektroskopiegemeenskap. Benewens hierdie internasionale erkenning, is sy ook al verskeie nasionale toekennings ontvang, insluitende die US se Kanselierstoekenning (2022) vir haar rol as opvoeder en vir haar navorsingsuitnemendheid – spesifiek vir haar bydrae tot die bevordering van NIR-spektroskopie en hiperspektrale beelding in Suid-Afrika en verder weg.

Prof Marena Manley ontvang die Tomas Hirschfeld-toekenning van Prof Dolores Pérez MarínPerin, President van ICNIRS, and Marcel Plans Pujolras van BÜCHI.

Sonja Coertze en Elaine Basson (Plantsiektekliniek Stellenbosch, Departement Plantpatologie) is genooi om die Nasionale Biosekuriteitsberaad by te woon, wat op 10–11 Junie 2025 by die Hatfield-kampus, van die Universiteit van Pretoria, gehou is. Die tema van die beraad was “Samewerkende Aksies vir Voedselveiligheid en Handel”, en het verteenwoordigers van die regering, navorsingsinstellings en bedrywe byeengebring, met ’n fokus op beide plant- en diergesondheid. 

Die beraad het saamgeval met ’n tydperk waarin Suid-Afrika sukkel met verskeie uitbrake van dieresiektes—insluitend bek-en-klouseer, voëlgriep, en Afrika varkgriep — asook nuutgerapporteerde plantsiektes soos Goss’s verwelking van mielies (Clavibacter nebraskensis) en Phytophthora palmivora op verskeie gasheerplante (algemeen bekend as Phytophthora palmknopvrot). 

Die eerste dag van die program het ’n insiggewende en boeiende hoofrede deur Prof. Andrew Robinson van die Sentrum vir Uitnemendheid in Biosekuriteitsrisiko-analise (CEBRA) aan die Universiteit van Melbourne ingesluit. Sy toespraak het die belangrikheid van vertroue en kommunikasie tussen alle belanghebbendes in die landbousektor bevestig. Ander noemenswaardige sprekers was mnr. Wandile Sihlobo, hoofekonoom van die Landbou-sakekamer van Suid-Afrika, en die Minister van Landbou, mnr. John Steenhuisen. Die middag is afgesluit met ’n paneelbespreking met verteenwoordigers vanuit die plant- en dierbedrywe, met ’n fokus op samewerkende aksies vir voedselveiligheid en handel. 

Die tweede dag het bestaan uit werksessies oor verskeie onderwerpe, insluitend: 

• Openbare – private vennootskappe vir biosekuriteit 

• Die nasionale biosekuriteit-diagnostiese netwerk 

• Biosekuriteit-onderrig en -bewustheid 

• Marktoegang en -monitering 

Tydens die sessie oor die nasionale biosekuriteit-diagnostiese netwerk is daar bevestig dat diagnostiek van kritieke belang is om produksie te beskerm, nasionale voedselvoorsiening te verseker, en handel op plaaslike, streeks- en globale vlakke te ondersteun. Die belangrikheid van die opleiding van gekwalifiseerde plantpatoloë en die insluiting van plantgesondheid en biosekuriteit in leerplanne—veral in programme waar plantpatologie tans nie aangebied word nie—was ook ’n belangrike punt van bespreking. 

Die Nasionale Biosekuriteitshub (NBH), wat in 2022 deur die Suid-Afrikaanse regering van stapel gestuur is, fokus op drie kernareas:  

• Navorsing en monitering van plae en siektes 

• Ontwikkeling van diagnostiese en kwarantyndienste 

• Opleidings- en bewusmakingsprogramme 

Die Departement van Plantpatologie aan die Universiteit Stellenbosch belyn mooi met hierdie doelwitte, veral op die gebiede van plantgesondheid, diagnostiek en bou van kapasiteit. Dit bly een van die min tersiêre instellings waar studente in Plantpatologie kan spesialiseer en praktiese opleiding in plantdiagnostiek deur die Plantsiektekliniek Stellenbosch (PDC) kan ontvang.   Die PDC is die grootste plantdiagnostiese kliniek in die land en ontleed jaarliks meer as 1000 diagnostiese monsters van enige tipe gewas. 

Die Departement Plantpatologie en die PDC werk aktief saam met sleutelrolspelers in die landboubedryf soos CRI, Hortgro, Wyn SA, Berries ZA, GraanSA, en internasionale organisasies soos die FAO. Deur hierdie samewerking speel hulle reeds ’n belangrike rol in die versterking van Suid-Afrika se nasionale biosekuriteitsraamwerk, veral deur moniteringswerk. 

Dit word al hoe belangriker dat die Universiteit Stellenbosch en die Departement Plantpatologie hul verbintenis met die Nasionale Departement van Landbou (NDA) en die NBH versterk, veral om biosekuriteitsinisiatiewe in die suidelike streke van Suid-Afrika te ondersteun en te verbeter. Daarom het die Fakulteit AgriWetenskappe en die Departement Plantpatologie onlangs met hierdie entiteite in gesprek begin tree. Vennootskappe met die NDA en NBH sal waardevolle kennisuitruiling moontlik maak, befondsing verseker, en die implementering van doeltreffende biosekuriteitsmaatreëls ondersteun. 

Die Nationale Biosekuriteitsberaad het die noodsaaklike rol van biosekuriteit in die landbousektor beklemtoon, asook die samewerkende stappe wat tussen regering, navorsingsinstellings en die bedryf nodig is om Suid-Afrika se voedselstelsels te beskerm.

Van links na regs: 

Elaine Basson – Diagnostikus, Plantsiektekliniek (PDC), Departement Plantpatologie 

Dr. Marinda Visser – Direkteur van Strategiese Projekte en Vennootskappe in Landbou by UP se Innovation Africa; Koördineerder van die Nasionale Biosekuriteitshub 

Isabella Bezuidenhout – Biosekuriteit- en Fitosanitêre Spesialis, Nasionale Biosekuriteitshub 

Sonja Coertze – Bestuurder, Plantsiektekliniek (PDC), Departement Plantpatologie 

Prof. Andrew Robinson – Sentrum vir Uitnemendheid in Biosekuriteitsrisiko-analise (CEBRA), Universiteit van Melbourne, Australië 

Nolan Africander – Adjunkdirekteur: Plantkwarantyn en Diagnostiese Dienste, Nasionale Departement van Landbou. 

Na die bekendstelling van die IMPACT OAL (Intensiewe Monitering van Aangeplante en Mededingende Bome Oop-Lug Laboratorium) deur die Hans Merensky-leerstoel in Gevorderde Modellering van Eucalyptus-Houtvorming (EucXylo), onder leiding van Prof. David M. Drew, het hierdie vlagskip-navorsingsplantasie ‘n gereelde spilpunt geword vir besoeke deur belanghebbendes, medewerkers en ander belangstellendes. Onlangs is twee internasionale gaste by die IMPACT OAL verwelkom: Dr Sam van Holsbeeck vanaf die Sunshine Coast Universiteit in Australië, en Prof Ben Spong vanaf Wes Virginia Universiteit, VSA. Prof Spong is vergesel deur drie entoesiastiese voorgraadse studente — Maddy, Jimmy en JJ — wat die geleentheid gehad het om bosbou-innovasie eerstehands te beleef. 

Dr van Holsbeeck, ‘n spesialis in geïntegreerde plaag-, siekte- en onkruidbestuur in bosbou, en Prof Spong, ‘n kenner in bosbou operasies, het met navorsers en studente by die IMPACT OAL in gesprek getree om gevorderde tegnologieë vir intensiewe boommonitering en dataversameling te verken. 

Hul besoek het ‘n waardevolle platform geskep vir kennisuitruiling en het aanleiding gegee tot betekenisvolle gesprekke oor die huidige uitdagings en innovasies in die bosbou-wetenskappe. Dit het ook die belangrikheid van wêreldwye samewerking in die bevordering van volhoubare bosbestuur beklemtoon. 

Die EucXylo-span het hul opgewondenheid uitgespreek oor die vooruitsigte van voortgesette samewerking met beide Dr van Holsbeeck en Prof Spong, en sien daarna uit om op hierdie momentum voort te bou en internasionale navorsingsbande in die toekoms te versterk. 

Prof. Clint Rhode is sedert die begin van 2025 die nuwe voorsitter van die Departement Genetika. As ‘n opkomende akademiese leier en gesiene navorser is Prof. Rhode ʼn bekende in die Genetika dissipline. Sy aanstelling as voorsitter van die Departement, wie in 2025 hul Eeufeesviering gedenk, beloof om die gevestigde fokus op uitnemende onderrig, navorsing en dienslewering nog verder uit te bou en van krag tot krag te sien gaan.

Met ‘n PhD in Genetika, registrasie as ‘n Professionele Natuurwetenskaplike en as President van die Suid-Afrikaanse Genetika Vereniging (SAGV), fokus prof Rhode hoofsaaklik op Dier-genetika, met ‘n spesialisasie in populasie- en kwantitatiewe genetika. Hierdie fokusgebiede is uiters belangrik in die bevordering van telingsprogramme en komplekse genetiese eienskappe.

’n Passie vir Wetenskap en Leierskap

Op ʼn vraag na die oorspong van sy belangstelling in die veld van genetika, het Prof. Rhode opgemerk dat sy eie nuuskierigheid en liefde vir wetenskap sy loopbaanpad help bepaal het.

“Ek was nog altyd nuuskierig en het gedurig ‘waarom’ gevra. Aanvanklik wou ek ‘n veearts word, maar het gou besef dat ‘n loopbaan wat konstante ontdekking en uitdaging bied, beter by my persoonlikheid pas. Genetika het my bekoor omdat dit wiskunde en biologie kombineer -twee vakgebiede  wat ek regtig geniet.”

Hoewel hy sy pad na genetika in beskeie terme beskryf, kan sy indrukwekkende akademiese rekord -met cum laude-prestasies in al sy grade – nie onderskat word nie. Prof Rhode se nederigheid en lojaliteit aan sy akademiese tuiste is kenmerke wat hom ideaal posisioneer vir die leierskaprol wat hy nou inneem.Die primêre fokus van sy visie vir sy ampstermyn is die versterking van die akademiese gemeenskap en navorsingsuitnemendheid—veral ná die uitdagings van die COVID-19-pandemie.

“Een van my hoofdoelwitte is om ‘n omgewing te skep waar navorsers en studente verbind voel, geïnspireer word, en deel voel van iets groter as hulleself.“

Die Departement Genetika aan die Universiteit Stellenbosch is een van slegs twee onafhanklike genetika-departemente in Suid-Afrika, wat studente die geleentheid bied om ‘n nagraadse graad in genetika as ‘n selfstandige dissipline te verwerf. Terwyl baie universiteite genetika met biochemie of mikrobiologie geïntegreer het, bly Stellenbosch toegewyd aan die opleiding van spesialiste in genetika eerder as algemene bioloë -’n verantwoordelikheid wat Prof. Rhode met trots voortsit.

Geleenthede en Uitdagings in ’n Veranderende Veld

Prof. Rhode beskryf die departement se geleenthede en uitdagings as ‘n “tweesnydende  swaard”. Terwyl verandering ʼn gegewe is in enige omgewing is, bied dit ook ‘n geleentheid vir vernuwing en sodoende vooruitgang te verseker.

“Veranderingbestuur is altyd ‘n uitdaging, maar dit gee ons ook die kans om ons koerste herevalueer en relevant te bly in ‘n vinnig ontwikkelende veld. Die sleutel lê daarin om te verseker dat almal die belangrikheid van hierdie veranderinge verstaan en toegewyd is in die  langtermyn sukses van die omgewing.“

Sy verbintenis tot innovasie is duidelik en bevestig dat die departement steeds ‘n toonaangewende speler in genetiese navorsing, onderrig en bedryfsamewerking sal bly.

Baanbrekersnavorsing in Genetika

Prof. Rhode se bydraes tot genetika strek veel verder as die lesingsaal. Een van sy belangrikste navorsingsprojekte was die volledige volgordebepaling van die eerste en enigste Suid-Afrikaanse klipkous-genoom (of perlemoen, soos dit plaaslik bekend staan), ’n spesie wat ’n deurslaggewende rol in akwakultuur en marinebewaring speel.

“Deur die genetiese samestelling van perlemoen te verstaan, kan ons metodes ontwikkel om hulle vinniger te laat groei, hul populasieste beskerm en te verseker dat hulle kan aanpas by veranderende oseaanomstandighede.”

Verder het sy navorsing oor die  swart venstervlieg, ‘n spesie met beduidendetoepassings in volhoubare dierevoer en afvalvermindering, internasionale erkenning verwerf. Sy werk ondersoek hoe genetika grootskaalse telingsprogramme beïnvloed, wat voedselproduksie doeltreffender en omgewingsvriendeliker maak. ’n Getuienis van sy deurslaggewendeinvloed in die veld was sy onlangse uitnodiging as hoofspreker by die “Insect Genetic IMProvement, IMPlementation, and IMPact (Insect-IMP)” werkswinkel in Athene, Griekeland. Sy plenêre sessie, “Population and Functional Genomics of Black Soldier Fly Mass Rearing”, het nie net sy kundigheid ten toon gestel nie, maar ook Stellenbosch Universiteit en Sub-Sahara Afrika op die wêreldverhoog verteenwoordig.

Hierdie gesogte uitnodiging bevestig sy status as ’n leier in toegepaste genetika en beklemtoon die departement se rol in voorpuntnavorsing oor voedselveiligheid en volhoubare landbou.

Inspirasie vir diewetenskaplikes van die toekoms

Buite sy navorsing bly mentorskap en studentebetrokkenheid ’n fokus van Prof. Rhode se akademiese filosofie. Hy beskou studente as die ambassadeurs van die departement, en hul sukses is van kritiese belang vir die departement se impak.

“Ons rol as akademici is nie net om te doseernie; ons moet inspireer. Studente wat hier studeer, dra ons nalatenskap voort en wys die wêreld waarom genetika by Stellenbosch van wêreldgehalte is.“

Vir jongmense wat ‘n loopbaan in genetika oorweeg, beklemtoon hy die groeiende belangrikheid van rekenaarvaardighede en aanpasbaarheid in die vinnig ontwikkelende wetenskaplike landskap.

“Genetika verander vinnig. As jy van biologie hou, maar ook belangstel in statistiek, KI en rekenaarwetenskap, is hierdie veld vir jou. Dit is waar die toekoms van mediese wetenskap, landbou en biotegnologie gevorm word.”

’n Tuiste vir Innovasie en Visie

Prof. Rhode beskou die Departement se Eeufeesvierings vanjaar ʼn ideale kans vir nadenke én vir vooruitskouing.

“Dit is ’n tyd om ons prestasies te vier, maar ook om te beplan vir die volgende 100 jaar. Hoe bly ons relevant? Hoe dryf ons genetika verder? Dit is die vrae wat ons toekoms sal rig.“

Met sy wetenskaplike kundigheid, leierskap en toewyding aan mentorskap, word daar uitgesien na die visie die toekoms van genetika aan Stellenbosch Universiteit.

Leier met ’n Dapper Visie

As jou departementele skrywer het ek die voorreg gehad om Prof. Rhode se reis van PhD-student tot Navorser, Lektor, Senior Lektor, Professor en nou Departementshoof te aanskou. As ’n leier uit eie geledere het hy ’n diepgaande begrip van die departement se dinamika, wat hom in ’n unieke posisie plaas om voort te bou op ‘nryk nalatenskap. Ek sien met groot afwagting uit na hoe sy visie en leierskap die toekoms van genetika aan die Universiteit Stellenbosch sal vorm.

Die US Biblioteek beskik oor ‘n wonderlike versameling ontspanningsleesboeke wat jy kan verken vir jou Desember- / Januarie-lees. Of jy nou hou van ‘n goeie moord-raaisel, fantasiewêrelde wil verken, jou in ware misdaad wil verdiep, of ‘n diep nadenkende en reflektiewe roman soek – jy sal dit op ons ontspanningsleesrakke vind wanneer jy die biblioteek binnekom. Vir jonger lesers – kyk gerus na ons strokiesprentversameling of besoek die Opvoedkunde-biblioteek vir kinderboeke.

As jy verkies om aanlyn te lees (en ook vir ons alumni / eksterne gebruikers wat nie toegang tot ons versamelings het nie), kan jy inskryf vir die Libby app deur jou plaaslike biblioteek. Libby bied toegang tot wonderlike ontspanningsboeke en tydskrifte. Jy kan meer oor Libby uitvind hier: https://westerncape.overdrive.com/

Heléne Booyens (Bewaringsekologie-klas van 2014) het vanjaar die eerste titel in ’n reeks natuurboeke vir kinders geskryf en gepubliseer. Boek een gaan oor soogdiere, en het in Engels en Afrikaans uitgekom. Soogdier-safari is ’n feit-en- aktiwiteitboek, met speletjies, blokraaisels, doolhowe en kopkrappers, asook interessante stories oor meer as 70 soogdierspesies – van die kameelperd tot die kleine klaasneusmuis. Heléne vertel:

Waar kom die konsep vandaan?

Ek het voorgraads bewaringsekologie geswot, en onthou nog hoe ’n dosent een keer vir die klas ’n vasvra gegee het: Hoeveel wildsbokke kan jy identifiseer? Gemsbok, Kudu, Blesbok . . . Dis nog maklik. Maar hoeveel van die duikers ken jy? Watter een is die njala en watter een die bosbok? Selfs ’n groep ekologie-studente het gesukkel! Op skool en as kind leer ’n mens meer oor groot, beroemde diere, soos die Groot Vyf. So, ek wou al lankal ’n kinderboek doen wat met ál Suid-Afrika se soogdiere spog – insluitende die minder bekendes, soos die bosvark, grysbok en ons hordes verskillende muishonde.

Watter muishond is jou gunsteling?

Beslis die dwergmuishond, Afrika se kleinste jagter. Vol persoonlikheid en vol planne.

Hoe lank vat so ’n projek?

Dit was amper ’n jaar se werk, maar net deeltyds. (Ek werk voltyds by Struik Nature, waar ek veldgidse redigeer en uitlê, soos Spiders of South Africa en Proteas of the Fynbos.) Wat die langste gevat het, was die foto-navorsing, want jy soek lekker aksie-belaaide foto’s wat interessante gedrag uitbeeld: sebra-hingste wat baklei, mamma-leeus wat welpies versigtig ronddra, olifante wat in die water snorkel . . .

Wat kom eerste, die prentjies of the woorde?
Vir my, die prentjies. Ek is ook ’n uitlegkunstenaar, en het die boek eers ontwerp en met dummy teks uitgelê voordat ek die teksblokkies ingevul het. Ek het ’n spesieslys van Afrika-soogdiere byderhand gehou om seker te maak dat elke diertjie sy kans in die kollig kry – selfs die molle en rotte.

Wat kom volgende?
Voëls is volgende in die Safari-boekreeks, dan reptiele. Dan het ek ook pas twee storieboeke by LAPA uitgegee, oor Jorsie die Worsie, ’n klein worshond wat ’n polisiehond wil wees.

Die Landboubesigheidskamer van Suid-Afrika (Agbiz) het op 21 November 2024 tydens hul Raadsaandete in Kaapstad hulde gebring aan Professor Nick Vink, Emeritus Professor Landbou Ekonomie, van Stellenbosch Universiteit. Prof. Vink is vereer met ’n ere-toekenning wat sy lewenslange positiewe impak op landbou en landboubesigheid erken.

Oor dekades heen het Prof. Vink ’n blywende invloed gehad op landboubeleid in Suid-Afrika. Sy werk sluit bydraes tot die Kassier-komitee, die Strauss-kommissie, handelsbeleid, verskeie Grondhervormingsbeleidsdokumente, en die Nasionale Ontwikkelingsplan in. Hierdie beleidsraamwerke het ’n belangrike rol gespeel in die rigtinggewende besluite wat Suid-Afrika se landbousektor gevorm het.

Prof. Vink, ’n alumnus van Stellenbosch Universiteit, het sy loopbaan as dosent by die Universiteit van die Noorde (Turfloop) in 1979 begin. Hy het later aangesluit by die Ontwikkelingsbank van Suider-Afrika waar hy vir tien jaar die ekonomiese navorsings- en beleidsnavorsingseenheid bestuur het. In 1996 is hy aangestel as Professor en Voorsitter van die Departement Landbou-ekonomie aan Stellenbosch Universiteit, ’n pos wat hy tot sy aftrede in 2020 beklee het.

Tydens sy 24-jaar lange loopbaan aan Stellenbosch Universiteit het Prof. Vink talle meesters- en doktorale studente gelei. Sy onwrikbare toewyding tot opleiding het ’n nuwe generasie landbou-ekonome toegerus om uit te blink in ’n dinamiese en voortdurend veranderende landbou-omgewing. Baie van sy studente het daarna ’n merkbare impak in besigheid, beleid en akademia gemaak.

Ten spyte van sy aftrede, bly Prof. Vink steeds ’n aktiewe en invloedryke stem in die landbou- en ekonomiese beleidsdiskoers. Hy dien tans op die Direksie van die Suid-Afrikaanse Reserwebank en speel ’n aktiewe rol in verskeie ander organisasies. Tydens sy toespraak by die Agbiz Raadsaandete het hy veral gefokus op die uitdagings en geleenthede vir landboubeleidsvorming in ’n nuwe risiko-omgewing gekenmerk deur verhoogde geopolitieke spanning.

Die Departement Landbou-ekonomie en die Fakulteit AgriWetenskappe is trots op Prof. Vink se merkwaardige bydraes en die nalatenskap wat hy in die Suid-Afrikaanse landbou laat. Ons wens hom opreg geluk met hierdie welverdiende eerbetoon en sien uit na sy voortgesette betrokkenheid by landbou en beleid.